बिर्तामोड नगरप्रमुख भन्छन् ‘म माथि षड्यन्त्र भयो’
ध्रुवकुमार शिवाकोटी, नगरप्रमुख
सरकारले बिर्तामोड नगरपालिकाका नगरप्रमुख ध्रुवकुमार शिवाकोटीलाई क्षतिपूर्ति वापत ३० लाख दिने निर्णय गरेको विषय सञ्चार माध्यममा सार्वजनिक भएपछि उनी एकाएक चर्चामा आए ।
बिर्तामोडमा एक वर्ष अघि भएको हुलदंगामा उनको घरका सिसा फुटे, गाडि तोडफोड भयो, घरायसी सामग्री नष्ट भयो भने एक बाईक जलाएर खरानी बनाइएको भएको थियो । नगरप्रमुख सिवाकोटीले सरकार समक्ष एक करोड भन्दा बढीको क्षतिपूर्ति दावी गरेपनि सरकारले ३० लाख दिने निर्णय गरेको हो ।
बिमा कम्पनीबाट सुबिदा लिएका नगरप्रमुखले सरकारबाट पनि लिन लागे भन्दै संचार समाध्यममा समाचार आएपछि नगरप्रमुख सिवाकोटी आलोचित बनेका हुन् । सामाजीक सञ्जालबाट तिव्र आलोचना भएपछि नगरप्रमुख सिवाकोटीले सरकारले दिने भनेको ३० लाख नलिने घोषणा गरे । ३० लाख प्रकरण के हो ? र, नगरका बिकास निर्माणको अवस्थाका बारेमा सहकर्मी राजु पाठकले गरेको कुराकानीः
राज्यबाट क्षतिपूर्ति लिने कुराले तपाईं विवादमा पर्नुभयो नि ?
२०७४ कात्तिक १० गते मेरो घरमा तोडफोड भयो । त्यो बेला कति क्षति भएको थियो भन्ने कुरा तपाईंहरुले पनि देख्नु भएको छ । तोडफोडपछि गृहमन्त्रालयबाट उपसचिवको नेतृत्वमा अनुगमन टोली आएको थियो । उक्त टोलीले अनुगमनपछि जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा प्रतिवेदन बुझायो । प्रशासन कार्यालयले उक्त प्रतिवेदन मन्त्रालयमा बुझाएपछि मन्त्री परिषद्को निर्णयले गत बैशाखमा ३० लाख रुपैयाँ क्षतिपूर्ति दिने निर्णय गरेछ । म सरकारको त्यो निर्णयको सम्मान गर्न चाहन्छु ।
राज्यले नागरिकप्रति गनेर् कर्तव्य र दायित्व सरकारले पूरा गरेको छ । तर, म क्षतिपूर्ति लिने पक्षमा थिइनँ । बैशाखमा मन्त्री परिषद्ले निर्णय गरेपछि पनि म दुई÷तीन पटक काठमाडौँ गइसकेँ, मैले त्यो विषयमा ध्यान दिएको छैन । निर्णय भएको तीन महिनासम्म चासो नदेखाउँदा पनि प्रष्ट हुन्छ । म क्षतिपूर्ति लिने पक्षमा थिइन भन्ने कुरा ।
मलाई लिखित जानकारी आइनसकेका कारण मैले त्यसलाई इन्कार गर्न सकेको थिइनँ । लिखित जानकारी आएपछि आफ्नो निर्णय सार्वजनिक गनेर् सोचमा थिएँ । मैले अहिलेसम्म नगरपालिकाबाट पाउने तलब–भत्ता समेत लिएको छुइनँ । त्यो बाट नै प्रष्ट हुन्छ म सामाजिक प्रवृत्तिको मान्छे हुँ भन्ने कुरा ।
तर, पछिल्लो समय षड्यन्त्रको तानाबाना बुनेर मलाई गलत सावित गर्न खोज्नेहरुले प्रपोगण्डा मच्चाए । म उनीहरुलाई धन्यवाद दिन चाहन्छु । उनीहरुले बिर्तामोडका मेयरले राज्यले दिएको क्षतिपूर्ति नलिएको कुरा प्रचार गरिदिए ।
गलत प्रवृत्ति भएकाहरुले सञ्चारमाध्यमलाई प्रयोग गरेर सुनलाई पित्तल बनाउन खोजेका थिए तर हिरा भयो । मलाई सक्ने योजना बनाउनेहरु असफल भए । मैले क्षतिपूर्ति नलिएको कुरा प्रष्ट भइसकेको छ । म विवादमा परेको होइन । विवादमा पार्न खोजिएको हो । त्यो असफल भयो ।
पार्टीको दबाबमा क्षतिपूर्ति नलिएको भन्ने कुरा छ नि ?
त्यो कपोकल्पित र मनगढन्ते कुरा हो । मैले अघि नै भनिसकेँ सामाजिक प्रतिष्ठा गिराउने गलत नियतले गरेको प्रयास असफल भएपछि अकोर् प्रपोगण्डा मच्चाएका हुन् ।
म नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीको जिल्ला कमिटी सदस्य हुँ । मैले आफैँ पार्टी कुरा राखेर क्षतिपूर्ति वापतको रकम नलिने निर्णय गरेको हुँ । पार्टीले विज्ञप्ति जारी गरेर धारणा सार्वजनिक गर्दा समेत अनेकौँ कुरा आइरहँदा यहाँ ठूलै षड्यन्त्र छ भन्ने प्रष्ट हुन्छ ।
तपाईंले आफूमाथि षड्यन्त्र भयो भनिरहँदा, षड्यन्त्र चाहिँ कहाँबाट भयो जस्तो लाग्छ ?
तथ्य नबुझी र आधार प्रमाण नजुटी अहिले नै यो विषयमा बोल्नु उचित ठान्दिनँ । यहाँ नेकपाको खोल ओढेर बसेकाहरु आफ्नो स्वार्थ पूरा नभएका कारण यो प्रपोगण्डा मच्चाउन उद्धत भएका हुन् भन्ने लाग्छ । यो विषयमा मैले बुझिरहेको छु र पार्टीमा पनि सत्यतथ्य पत्ता लगाउन आग्रह गरेको छु । यसका पछाडि को–को छन् र किन लागे भन्ने तथ्य विस्तारै सार्वजनिक हुन्छ ।
तपाईं निर्वाचित बनेर नगर प्रमुखको जिम्मेवारी लिएको दुई वर्षमा भएका महत्वपूर्ण कामहरु के–के हुन् ?
दुई वर्षको बीचमा धेरै काम भएका छन् भने कतिपय काम कार्यान्वयनको चरणमा छन् । आर्थिक वर्ष ०७५÷०७६ को असार मसान्तसम्ममा नगरको अघिल्लो वर्षको नीति तथा कार्यक्रममा परेका ९० प्रतिशत काम सम्पन्न हुँदैछन् । त्यसमा ५÷१० प्रतिशत काम बाँकी छन् । पूरा नभएका योजना क्रमागत रुपमा जान्छ । तोकेकै समयमा शतप्रतिशत योजना कही पनि सम्पन्न हुँदैनन् ।
स्थानीय तहमा लामो रिक्ततापछि जनप्रतिनिधी बनेर हामी नगरमा आएका हौँ । त्यसयता धेरै नीतिगत कामहरु भए । कर्मचारी व्यवस्थापन, कार्यालय सञ्चालन लगायतका कामहरुमा धेरै समय बित्यो । तथापि, यो बीचमा नगरपालिकाले के गरिरहेको छ भन्ने नगरपालिकासँग तथ्याङ्क छ ।
बजेटका योजना छन्, पुस्तक छ । हामी निर्वाचित भएर आउँदा विषादीका कारण क्यान्सर र किड्नी बिग्रिएका नागरिक दैनिक नगरपालिकाको कार्यालयमा आउनुहुन्थ्यो । हामीले सबैभन्दा पहिला बिर्तामोडलाई विषादीमुक्त बनाउनु पर्छ भनेर नगरपरिषदबाट निर्णय गरेर काम शुरु ग¥यौँ । अहिले बिषादीको प्रयोग घटेसँगै बिरामीको चाप पनि घटेको छ ।
अकोर् महत्वपूर्ण काम बिर्तामोड–भद्रपुर सडकको हो । हामीले नगरपालिकाको नेतृत्व लिएपछि पाटनको उच्च अदालतको दराजभित्र रहेको सो सडकको फायल ल्याएर सोझै प्रधानमन्त्रीलाई समस्या राख्यौँ र ३६ करोड रुपैयाँको लागतमा सडक निर्माणको काम भइरहेको छ । नगरपालिकाले शिक्षा, स्वास्थ्य कृषि लगायतका क्षेत्रलाई प्राथमिकतामा राखेर काम गरेको छ । त्यसपछि सुधारका संकेत देखिएका छन् । अहिले सबै गरेका काम देखिएको छैन होला । तर, अब गरेका काम आगामी वर्षबाट आम नगरबासीले प्रत्यक्ष रुपमा देख्नुहुनेछ ।
बिर्तामोड–भद्रपुर सडक निर्माण कार्यमा नगरपालिकाले तदारुकता नदेखाउँदा ढिला भएको भनिन्छ नि ?
नगरपालिकाका कारण सडक निर्माणमा ढिलाई भयो भन्नु आरोप मात्र हो । सडक निर्माणका क्रममा नगरबासीलाई समस्या भएको कुरा हामीले बुझेका छौँ । तर, सदरमुकाम जोड्ने यो व्यस्त र महत्वपूर्ण सडकको बैकल्पिक अकोर् बाटो नभएका कारण पनि निर्माण कार्य प्रभावित भएको छ ।
नगरपालिकाले द्रुत गतिमा काम गर्न ठेकेदार कम्पनीलाई खबरदारी गरिरहेको छ । नगरबासीको सहजताका लागि धुलो हुँदा पानी पटाएको छ । हिलो सोरेको छ । हामीले देखेका छौँ, सडक निर्माणस्थलमा कहिले धान रोपिन्छ । कहिले माछा पाखरी भनेर देखाइन्छ ।
संसारमा सबैभन्दा सजिलो केही छ भने त्यो दोष दिनु हो । यहाँ पनि भएको त्यही हो । हामीले दोषारोपण गर्नुभन्दा पनि सकारात्चमक सोचका साथ अगाडि बढ्नुपर्छ । बिर्तामोड–भद्रपुर सडकका कारण नगरबासी लगायत आमजनमानसमा केही सकस भएको हुन सक्छ ।
यद्यपि, त्यसको सहजताका लागि हाम्रो प्रयत्न जारी छ । यो वर्ष समस्या भए पनि त्यसपछि सहज हुन्छ भने विश्वासले नगरबासीले रचनात्मक सहयोग पु¥याउनु हुनेछ भन्ने आशा गर्दछौँ ।
आफूले नेतृत्व लिएको दुई वर्षको मूल्याङ्कन आफैँले गर्दा कस्तो पाउनु भएको छ ?
जब नगरबासीले मलाई विश्वास गरेर नगरपालिकाको समग्र विकासका लागि नगरप्रमुखमा निर्वाचित गराएर जिम्मेवारी सुम्पिए । त्यसपछि मैले पार्टीभन्दा माथि उठेर जनताको पक्षमा काम गरिरहेको छु ।
म अहिले पनि नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीको जिल्ला कमिटी सदस्य छु तर, मैले आम नगरबासीको काम पार्र्टीभन्दा माथि उठेर गदैर्छु । सायद त्यसमा मान्छेले फरक देखे होला ।
नगरको समृद्धिका लागि बिहानदेखि बेलुकासम्म काम गरेको छु । त्यत्तिकै मात्रामा प्रदेश र केन्द्रसँग समन्वय र सहयोगका लागि प्रयास गरेको छु । यस क्षेत्रका सांसद, राजनीतिक दल सबैसँग समन्वय गरेको छु ।
साझा सहमतिका साथ नगरलाई समृद्धिमा कसरी लैजान सकिन्छ भनेर विचार विमर्श चलाइरहेको छु । मलाई लाग्छ कतिपय विचार नगरपालिकाले नगरबासीसम्म पु¥याउन सकेको छैन ।
मैले भने गरेको छु बिर्तामोड माछा हो, कुखुरा बन्न सकेन । कुखुराले ठूलो हल्ला गर्छ एउटा अण्डा पार्छ तर माछाले एकैपटकमा सयौँ अण्डा पार्छ तर त्यो कसैले थाहा पाउँदैनन् । त्यस्तै छ बिर्तामोड नगरपालिको अवस्था । हामी प्रचार भन्दा पनि काममा लागि परेका छौँ ।
बिर्तामोड नेपालकै महत्वपूर्ण नगरपालिकाको रुपमा पर्छ । बढ्दो शहरीकरणले सम्भावना र समस्या सँगसँगै आएका छन् । नगरमा उप–प्रमुख कार्यपालिका सदस्य र वडा अध्यक्ष सम्पूर्ण जनप्रतिनिधि सबैको समन्वय र छलफल सल्लाह र सुझावका आधारमा दुई वर्ष बिताएका छौँ ।
तपाईं तत्कालीन नगरोन्मुख अनारमनी गाविसको अध्यक्ष बिर्तामोड नगरपालिकाको पहिलो नगरप्रमुख बन्नु भएको छ फरक के पाउनुभयो ?
साविक नगरोन्मुख गाविस रहँदा पनि कार्यकारी जिम्मेवारीमा थिएँ । त्यो बेला पनि पार्टीले विश्वास गरेको थियो । त्यही बेलादेखि बिर्तामोडलाई नगरपालिका बनाउने पहल भएको हो । नगरोन्मुख गाविसबाट नगरपालिका बनाउन त्यस बेला पनि हामीले महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरेका थियौँ । त्यो बेला बिर्तामोड क्षेत्र २ र ४ नम्बरमा परेका कारण क्षेत्र नमिलेकाले नगरपालिका घोषणा हुन सकेन । क्षेत्र मिलेपछि नगरपालिका घोषणा भयो । नगरबासीले नगरको विकासका लागि मलाई जिम्मेवारी दिनुभयो ।
गाविस भएका बेला राज्यले वार्षिक बजेट जम्मा ५ लाख रुपैयाँ दिन्थ्यो । त्यही बजेटले काम गर्नु पर्दथ्यो । अहिले बजेट बढेको छ । हिजोको तुलनामा क्षेत्रपनि बढेको छ । बिर्तामोडमा दिनानुदिन शहरीकरण बढ्दो छ । स्वभावैले कार्यक्षेत्र र जिम्मेवारी थपिएको छ । तर, काम गनेर् विषय खासै फरक छैन ।
गाविस अध्यक्ष भएको बेला पनि मैले तलबभत्ता लिइनँ । तलबभत्ता त्यो बेलापनि गाविस कार्यालय व्यवस्थापनमा खर्च गरेँ । अहिले पनि तलब भत्ता लिएको छुइन । आफूले पाउने तलब र भत्ताले नगरपालिकामा चिया खुवाउने गरेको छु । कर्मचारी र अतिथिका लागि बाहिरबाट चिया ल्याउन बन्द गरेको छु ।
तलबबाट बचेको रकम बिर्तामोड–२ मा रहेको विवेकाश्रम (संस्कृत विद्यालय)लाई दिने गरेको छु । यो कार्यकालभरि त्यही गर्छु । नगरपालिका घोषणापछि यहाँ समस्याका चाङ भन्ने मलाई थाहा थियो । नयाँ काननु, नयाँ संरचना यी सबै कार्यान्वयन र संस्थागत गर्न कठिनाई थियो ।
कानुन बनाउनै लामो समय लाग्यो । जनप्रतिनिधिविहीन अवस्थामा कर्मचारीका समस्या र जनताका अपेक्षा धेरै थिए । ती सबैलाई सहजरुपमा व्यवस्थापन गदैर् अहिले संविधानको मर्म र भावना अनुरुप अगाडि बढ्ने वातावरण बनाएका छौँ ।
नगरपालिकाले प्राथमिकतामा राखेका काम के–के हुन ?
हामीले बिर्तामोड नगरबासीको अभिभावकत्व ग्रहण गरेर सबै समस्यामा सहजीकरण गनेर् प्रतिबद्धता अनुसार आएको हुनाले हामीले प्राथमिकता तोकेका छौँ । विषादीरहित बिर्तामोड बनाउने हाम्रो प्रमुख कर्तव्य हो । नगरबासीको स्वास्थ्य नगरको सबैभन्दा ठूलो सम्पत्ति हो भन्ने हामीले बुझेका छौँ । शिक्षा र स्वास्थ्यमा नगरलाई अब्बल बनाउँदै अन्य बिषयलाई पनि महत्वपूर्ण योगदान पु¥याउने लक्ष्य छ ।
पूर्वाधार विकास भनेको निरन्तर अघि बढ्ने प्रक्रिया हो । यस क्षेत्रमा सुरुका दुई वर्षमा अपेक्षा अनुरुप काम गर्न सकिएन । तर, अब एउटा सकारात्मक अभ्यासको शुरुवात भएको छ । समयले हामीलाई सिकाएको छ । समस्याको सामना गर्न सक्ने सामथ्र्य हामीमा पलाएको छ । साउन १ गतेबाट सामाजिक रुपान्तरणसँगै आत्मनिर्भरता, शिक्षा, स्वास्थ्य रोजगार र चेतना जगाउने योजनालाई प्राथमिकतामा राख्नेछौँ । हामीसँग धेरै योजना छन् । कतिपय ठेक्का लागिसकेका छन् । यो तेस्रो वर्ष दीर्घकालीन योजनासँगै जनताले प्रयत्न प्रत्याभूत गराउने योजना कार्र्यान्वयन गराउने छौँ ।
लोकतन्त्रमा सबैभन्दा शक्तिशाली जनता नै हुन् । जनतालाई सर्वोपरी ठानी सरकार सञ्चालन गरे मात्र लक्ष्यमा पुगिन्छ भन्ने मूल मन्त्रलाई आत्मसात गर्दै बिर्तामोड नगरपालिका सुशासनको अधिकतम् प्रत्याभूत हुने गरी काम गनेर् योजनका साथ अगाडि बढिरहेको छ । देश भ्रष्टाचारले ग्रस्त भएको छ । यसकै कारणले जनताले जनप्रतिनिधि र राष्ट्रसेवकलाई पूर्णविश्वास र भरोसा गरिरहेका छैनन् ।
भ्रष्टाचारले हाम्रो मूल्य, मान्यता र अस्तित्वलाई जोगाउन सक्दैन । समृद्धि हासिल गदैर् विकासको लक्ष्य प्राप्त गर्न सकिँदैन । त्यसैले बिर्तामोड नगरपालिकालाई भ्रष्टाचार शुन्य सहनशील नगरपालिकाको रुपमा स्थापित गर्न योजनाबद्ध रुपले काम गरिरहेको छु ।
सञ्चार, सहकारी, शिक्षा, कृषि लयात सबै क्षेत्रसँग छलफल गरेर आगामी वर्षका लागि योजना बनाएका छौँ । हामीले अघि सारेका योजनालाई कार्यान्वयन गर्न प्रतिबद्ध भएर लाग्ने प्रण गरेका छौँ । सघन सहरी आयोजना मार्फत नगरका वडा टोलमा बाटो निर्माण भएका छन् । कतिपय हुने क्रममा छन् । दुई वर्ष अगाडिको अवस्थालाई हेर्दा विकास निर्माणको क्षेत्रमा धेरै काम भएका छन् । १९ वटा कार्यविधि र निदेर्शिका तयार गरी कार्यान्वयन भइरहेको छ ।
यो अवधिमा नगरपालिकाको न्यायिक समितिमा १४३ वटा मुद्दा दर्ता भएकामा ७२ वटा मिलापत्र, ४ वटा फैसला, ४० वटा आंशिक मिलापत्र गरी न्याय निरुपण गरिएको छ भने २५ वटा मुद्दा जिल्ला अदालत पठाइएको छ । नेपालको अर्थतन्त्रको तीन खम्बामध्ये सहकारी क्षेत्रको प्रबद्र्धन र विकासमा नगरपालिकाले विशेष ध्यान दिएको छ । यस क्षेत्रमा भित्र रहेका सहकारीसँग समन्वय र सहकार्य गरी समृद्धि र विकासको बाटोमा अघि बढिनेछ ।
धेरै काम गरेको विवरण सुनाउनु भयो तर बिर्तामोड नगरपालिकाले केहि काम गर्न सकेन भन्ने आरोप छ नि ?
हामीले धेरै काम गरेका छौँ । तर, हामीले भन्न सकेका छैनौँ । त्यो हाम्रो कमजोरी पनि हुन सक्छ । हामी प्रचारमा भन्दा काममा व्यस्त भयौँ । आरोप लगाउनेलाई बन्देज लगाउन सकिँदैन मैले अघि पनि भने संसारमा सबैभन्दा सजिलो केही छ भने त्यो दोष अथवा आरोप लगाउनु नै हो ।
आरोपको खेति गनेर् मानिसको संख्या हाम्रो समाजमा धेरै छन् । कसले के भन्यो भन्ने बिषयमा म खासै समय खर्चिन्नँ । मलाईै त्यो फुर्सद पनि छैन । मलाई नगरबासीले ५ बर्षका लागि काम गनेर् म्याण्डेड दिएर पठाएका हुन् । फेसबुकमा लेखेर र केही मानिसले चलाएको सिण्डिकेटले केही फरक पादेैर्न । मैले नगरबासीको भावना विपरीत काम गरेर उनीहरुले मन दुखाए भने मात्र मलाई पीडा हुन्छ । मलाई आरोप लगाउनु कुनै ठूलो कुरा भएन । तर, म नगरप्रमुखको जिम्मेवारीमा रहेको सममयमा गरेका कामको लिखित दस्तावेज बनाएर जान्छु । जो इतिहासको विभिन्न कालखण्डमा साक्षी बनेर रहनेछ ।
तपाईंलाई नगरपालिकामा काम गर्न असजिलो छ कि छैन ?
नगरपालिकामा काम गर्न असहज छैन । हामीले जनप्रतिनिधि भएपछि पार्टी राजनीतिभन्दा माथि उठेर काम गर्न सकेनौँ भने नगरबासीले जनप्रतिनिधि भएको प्रत्याभूति गर्न पाउने छैनन् भन्ने कुरामा हामी सचेत छौँ । विकास निर्माणमा प्राथमिकताका आधारमा काम गर्नुपर्छ, पक्षपाति ढंगबाट होइन । आवश्यकता अनुसार काम गरोँ, दीर्घकालीन विकासमा लागौँ भन्ने मान्यता अनुसार प्रदेश र केन्द्रका सांसद र सरकारसँग समन्वय गरेर काम गरेको छु ।
तीनै तहको समन्वय र साझेदारीमा काम गनेर् परिपार्टीको थालनी भएको छ । त्यस अनुरुप काम गरेका छौँ । योजना छनोट गर्दा प्राथमिकताका आधारमा छनोट गरेर काम गर्दा सफलता मिल्छ भन्ने हाम्रो बुझाइ छ । हामी सबैको उद्देश्य एउटै हो । त्यसैले अहिलेसम्म बिर्तामोड नगरपालिकामा काम गर्न असजिलो र अप्ठ्यारो महसुस भएको छैन ।